• English
  • Business News
Tuesday, October 7, 2025
Leadership Hausa
Read English News
  • Gida
  • LabaraiZafi
    • Kananan Labarai
    • Daga Kasar Sin
    • Dausayin Musulunci
    • Tambarin Dimokuradiyya
    • Manyan Labarai
    • Ado Da Kwalliya
    • Bakon Marubuci
  • Wasanni
  • Siyasa
  • Labaran Kasuwanci
  • Daga Birnin Sin
  • Nishadi
  • Ra’ayi Riga
  • Taskira
  • Al’ajabi
  • Al’adu
No Result
View All Result
  • Gida
  • LabaraiZafi
    • Kananan Labarai
    • Daga Kasar Sin
    • Dausayin Musulunci
    • Tambarin Dimokuradiyya
    • Manyan Labarai
    • Ado Da Kwalliya
    • Bakon Marubuci
  • Wasanni
  • Siyasa
  • Labaran Kasuwanci
  • Daga Birnin Sin
  • Nishadi
  • Ra’ayi Riga
  • Taskira
  • Al’ajabi
  • Al’adu
No Result
View All Result
Leadership Hausa
No Result
View All Result

Janar Gowon: Tsohon Shugaban Kasa Mafi Tsawon Rai A Nijeriya Na Cika Shekara 90

bySani Anwar
12 months ago
inLabarai
0
Janar Gowon: Tsohon Shugaban Kasa Mafi Tsawon Rai A Nijeriya Na Cika Shekara 90

A ranar Asabar ta makon gobe 19 ga Oktoba, tsohon Shugaban Kasa Janar Yakubu Dan-Yumma “Jack” Gowon zai cika shekara 90 cif a duniya. 

Janar Yakubu Gowon wanda aka haife shi a kauyen Lur da ke Karamar Hukumar Kanke ta yanzu a Jihar Filato a ranar 19 ga watan Oktoban 1934, dan kabilar Angas (Ngas) ne da mahaifinsa ya kasance na farko-farkon karbar addinin Kirista a Arewa.

  • Ba Mijina Ba Ne Sanadin Ƙuncin Rayuwa Da Ake Ciki A Nijeriya – Uwargidan Shugaban Ƙasa
  • Yankin Taiwan Na Sin Ba Zai Taba Zama Cikakkiyar Kasa Ba

Wannan ya sa Janar din ya taso a garin Wusasa wani sansanin mabiya addinin Kirista da suka fito daga Arewacin kasar nan da ke wajen birnin Zariya tare da samun iliminsa a Zariya kafin ya shiga aikin soja.

Janar Yakubu Gowon ya samu horon soja a Nijeriya da Ghana da kuma fitacciyar Kwalejin Horar da Hafsoshin Sojoji ta Sandhurst da ke Ingila. Kuma ya yi aikin tabbatar da zaman lafiya a kasar Kwango har sau biyu a cikin ayarin sojojin Nijeriya a farkon 1960.

 

Labarai Masu Nasaba

Majalisar Wakilai Ta Kafa Kwamiti Da Zai Binciki Harkokin Kirifto Da POS A Nijeriya

Ya Kamata Nijeriya Ta Ayyana Yaƙi Da ‘Yan Ta’adda — Tsohon Hafsan Sojin Ƙasa

Saurayi Ya Zama Shugaban Kasa

Juyin mulkin ranar 15 ga Janairun 1966 ne, ya fara fito da Janar Yakubu Gowon a harkokin mulkin kasar nan, inda aka nada shi Babban Hafsan Sojojin Kasa na Nijeriya a 1966. Sai dai shekarar ba ta kare ba aka nada shi Kwamishinan (Ministan) Harkokin Kasashen Waje, inda ya karbi kujerar daga Alhaji Nuhu Bamalli. Sannan ya zama Kwamishinan (Ministan) Tsaro. Kuma ya zama Shugaban Kasa na mulkin soji yana da shekara 31 kacal a duniya bayan kashe Janar Johnson Aguiyi-Ironsi a wani juyin mulkin da sojojin Arewa suka yi a watan Yulin 1966 don mayar da martani kan juyin mulkin Janairun 1966.

 

Yadda Matashin Shugaban Kasar Ya Tunkari Yakin Basasa

Jim kadan da hawansa kujerar shugabancin Nijeriya, sai Gwamnan Jihar Gabas na lokacin Kanar Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu ya ayyana balle yankinsa daga Tarayyar Nijeriya, tare da kafa kasar Biyafara.

Duk da kasancewarsa matashi mai karancin shekaru, Janar Gowon ya fi fifita bukatun kasa a kokarinsa na magance wannan tawaye, inda cikin kankanin lokaci ya dauki kwakkwaran matakin dakile matsalar ‘A Ware’ da ta taso a Arewa, inda aka rika kai hare-hare ga ‘yan kabilar Ibo, wadanda sojojin da suka jagoranci juyin mulkin 1966 suka fito daga cikinsu.

Kuma a kokarin Janar Gowon na kawo karshen rikicin ne a ranar 27 ga watan Mayun 1967 ya raba Nijeriya zuwa jihohi 12, amma duk da haka, kwana uku da bayyana haka, sai Jihar Gabas ta ayyana ballewa daga Nijeriya tare da bayyana kafa kasar Biyafara.

Kasancewar Janar Gowon mutum mai son zaman lafiya da kaunar kasa, ya sa ya umarci sojojin Nijeriya da suke fagen daga suna fafatawa da sojojin Biyafara cewa su tuna suna yaki ne da ‘yan Nijeriya da za a iya shawo kansu su dawo cikin kasar nan. Kuma ya kyale masu sa ido na kasashen duniya su rika sa ido kan yadda sojojinsa suke gudanar da yakin. Sannan bayan samun nasarar sojojin Nijeriya a kan na Biyafara a watan Janairun 1970, sai Janar Gowon ya bayyana wata kalma da ta shiga kundin tarihi, wato ‘Babu wanda ya yi nasara ko wanda aka yi nasara a kansa.’

 

Shahararsa A Duniya

Janar Gowon ya zama fitaccen jagora a duniya inda ya taka rawa sosai wajen kafa Kungiyar Bunkasa Tattalin Arziki ta Afirka ta Yamma (ECOWAS). Janar Yakubu Gowon ya zama Shugaban Kungiyar Hada Kan Afirka (OAU) wadda yanzu ake kira Tarayyar Afirka (AU) daga watan Mayun 1973 zuwa Yunin 1974.

Kuma yana halartar taron Kungiyar OAU a kasar Uganda ne wasu sojoji a karkashin Janar Murtala Mohammed suka yi masa juyin mulki a ranar 29 ga watan Yulin 1975.

Janar Gowon ya rungumi kaddara kuma ya nemi mafakar siyasa a kasar Birtaniya. Sai dai bayan kashe Janar Murtala a juyin mulkin da bai yi nasara ba 1976, sai aka soke dukkan mukamansa na soja bisa zarginsa da hannu a yunkurin juyin mulkin.

Janar Gowon ya ci gaba da zaman gudun hijira a Ingila inda ya yi neman ilimi har ya yi digirin digirgir a Jami’ar Warwick a 1983. Kafin haka, a 1981, tsohon Shugaban Kasa Shehu Shagari ya yi masa afuwa kan zargin hannunsa a kisan Janar Murtala, wanda hakan ya ba shi damar dawowa Nijeriya.

Kuma a 1987, Shugaban Kasa Janar Ibrahim Babangida ya dawo masa da mukamansa na soja. Sannan Jami’ar Jos ta nada shi Farfesan Kimiyyar Siyasa a tsakiyar shekarun 1980.

Kafin kammala takaitaccen tarihin rayuwar wannan haziki, yana da kyau mai karatu ya san cewa, Janar Buhari ya kasance babban dogarinsa (ADC) a lokacin da yake shugabancin kasa. Yayin da kuma Janar T.Y Danjuma ya kasance Babban Hafasan Sojojin Kasa.

Tsohon Shugaban Kasa mafi dadewa kuma Janar din soja mafi nisan kwana da ke raye, za a ci gaba da girmama Janar Gowon a matsayin dattijon kasa mai kishin kasa da son zaman lafiya da ya bullo da shirye-shirye masu yawa don tabbatar da hadin kan kasa.

Tags: GowonJanarShekaruSoja
ShareTweetSendShare
Sani Anwar

Sani Anwar

Related

Majalisar Wakilai Ta Kafa Kwamiti Da Zai Binciki Harkokin Kirifto Da POS A Nijeriya
Labarai

Majalisar Wakilai Ta Kafa Kwamiti Da Zai Binciki Harkokin Kirifto Da POS A Nijeriya

42 minutes ago
Ya Kamata Nijeriya Ta Ayyana Yaƙi Da ‘Yan Ta’adda — Tsohon Hafsan Sojin Ƙasa
Manyan Labarai

Ya Kamata Nijeriya Ta Ayyana Yaƙi Da ‘Yan Ta’adda — Tsohon Hafsan Sojin Ƙasa

2 hours ago
Shugaban Kasa Yana Bibiyar Zanga-zangar Matsin Rayuwa – Minista
Manyan Labarai

Tinubu Ya Bayar Da Umarnin Rage Kuɗin Aikin Hajjin 2026

3 hours ago
Next Post
GORON JUMA’A

GORON JUMA'A

LABARAI MASU NASABA

Majalisar Wakilai Ta Kafa Kwamiti Da Zai Binciki Harkokin Kirifto Da POS A Nijeriya

Majalisar Wakilai Ta Kafa Kwamiti Da Zai Binciki Harkokin Kirifto Da POS A Nijeriya

October 7, 2025
Ya Kamata Nijeriya Ta Ayyana Yaƙi Da ‘Yan Ta’adda — Tsohon Hafsan Sojin Ƙasa

Ya Kamata Nijeriya Ta Ayyana Yaƙi Da ‘Yan Ta’adda — Tsohon Hafsan Sojin Ƙasa

October 7, 2025
Shugaban Kasa Yana Bibiyar Zanga-zangar Matsin Rayuwa – Minista

Tinubu Ya Bayar Da Umarnin Rage Kuɗin Aikin Hajjin 2026

October 7, 2025
Kotu Ta Aike Da Ɗan TikTok Gidan Gyaran Hali Kan Bidiyon Batsa A Kano

Kotu Ta Aike Da Ɗan TikTok Gidan Gyaran Hali Kan Bidiyon Batsa A Kano

October 6, 2025
Kada Ku Yi Sanadiyar Rugujewar Matatar Mai Ta Dangote – Shettima Ga PENGASSAN 

Kada Ku Yi Sanadiyar Rugujewar Matatar Mai Ta Dangote – Shettima Ga PENGASSAN 

October 6, 2025
Habakar Yin Sayayya A Lokacin Hutu Ta Nuna Kirkira Da Irin Ci Gaban Da Tattalin Arzikin Kasar Sin Ke Samu   

Habakar Yin Sayayya A Lokacin Hutu Ta Nuna Kirkira Da Irin Ci Gaban Da Tattalin Arzikin Kasar Sin Ke Samu   

October 6, 2025
Karamin Ofishin Jakadancin Sin Da Ke Legas Ya Yi Bikin Bunkasa Al’adu Na Bikin Tsakiyar Kaka

Karamin Ofishin Jakadancin Sin Da Ke Legas Ya Yi Bikin Bunkasa Al’adu Na Bikin Tsakiyar Kaka

October 6, 2025
Minista Nnaji Ya Yi Ƙarar Jami’ar UNN Kan Rikicin Takardun Kammala Makaranta

Minista Nnaji Ya Yi Ƙarar Jami’ar UNN Kan Rikicin Takardun Kammala Makaranta

October 6, 2025
Nazari Ya Gano Falalen Dutse Na Yanki Mai Nisa A Duniyar Wata Ya Fi Tsananin Sanyi Fiye Da Na Yanki Na Kusa

Nazari Ya Gano Falalen Dutse Na Yanki Mai Nisa A Duniyar Wata Ya Fi Tsananin Sanyi Fiye Da Na Yanki Na Kusa

October 6, 2025
Yanzu-Yanzu: Kwara United Ta Sallami Kocinta, Tunde Sanni

Yanzu-Yanzu: Kwara United Ta Sallami Kocinta, Tunde Sanni

October 6, 2025

© 2025 Leadership Media Group - All Right Reserved.

No Result
View All Result
  • Gida
  • Labarai
    • Manyan Labarai
    • Kananan Labarai
    • Masarautu
    • Bakon Marubuci
    • Dausayin Musulunci
    • Daga Kasar Sin
    • Nishadi
    • Noma Da Kiwo
    • Sana’a Sa’a
    • Tambarin Dimokuradiyya
    • Taskira
    • Daga Birnin Sin
    • Ado Da Kwalliya
  • Siyasa
  • Wasanni
  • Al’adu
  • Al’ajabi
  • Labaran Kasuwanci
  • Karanta cikin Turanci

© 2025 Leadership Media Group - All Right Reserved.