Farfado Da Burin Rage Amfani Da Tsabar Kudi A Tsakanin Al’umma

LABARAI MASU NASABA

Ƴan Bindiga Sun Kai Hari Ofishin Ƴansanda, Sun Kashe 2 A Kaduna

Yajin Aikin ASUU: Majalisar Dattawa Ta Tsoma Baki, Za Ta Gana Da Ministan Ilimi

Koma bayan yadda wasu al’umma da dama ke tunani, ba Gwamnan Babban Bankin Nijeriya, Godwin Emeifele ne ya kirkiro da tsarin nan na rage amfani da tsabar kudi a tsakanin al’umma ba, amma tun a shekarar 2012 aka kirkrota saboda haka ba wai wani sabon tsari ba ne. Amma abin sha’awa a nan shi ne Emefele ne a matsayinsa na Gwamnan Babban Banki ya fardado da shirin, ya kuma tsaftace shirin daga ayyukan bata gari a bangaren bankunan kasar nan.

Abin takaici a nan shi ne yadda wasu masu fashin baki suka kasa fatimtar shirin da burin Babban Banki a kan tsarin na rage bamfani da tsabar kudade a tsakanin al’umma, inda bankuna ke nuna kyamarsu suna cewa, tunda ba dasu aka kirkiri lamarin ba ba zai yiwu a sanya su a kan yadda ake aiwatar da shirin ba kuma kai tsaye. Zargin da wa suke yi na cewa, an kirkiro shirin ne don takurawa wasu ‘yan siyasa ko kuma wasu ‘yan kasuwa ba daidai ba ne, masu iri wannan zargin suna yi ne saboda suna daga cikin wadanda ke amfana da badakalar da ake yi a bangaren bankuna kasar wanda kuma yana daga cikin abubuwna da wannan shirin ke kokarin ganin an kawar gaba daya.

Tuni gwamnan babban bankin Nijeriya CBN Emefiele ya daukar wa kansa aikin fadakar da al’umma a kan cewa ba a kirkiro da wannan shirin ne don a takurawa wasu ko a haifar musu da wata matsala ba kamar yadda wasu al’umma daga bangarorin kasa ke son a dauka ba, ya jaddada cewa, shirin tabbatar da rage amfani da tsabar kudi a huldar yau da kullujm na al’umma abu ne da dokar da ta kafa CBN ta tabbatarwa da al’umma musamman in aka yi la’akari da ssashi na 2 (d) da kuma sashi na 47 na kundin dokokin CBN.

Ya kuma kara da cewa, an samar da shirin da kyakyawar nufin samar da tsarin hulda da kudade wanda zai kawo karshen yadda ake zaftarewa masu hulda da banki kudade babu kangado musamman al’umma masu ajiya a bankuna da aka fi saninsu da ‘Deposit Money Banks (DMBs)’, da kuma samar da yanayin gudanar da harkokin bankuna a bayyane ba tare da mumamuna ba wanda zai kawo karshen yadda masu aikata laifukka ke amfani da asusun bankuna wajen ayyukansu na ta’addanci kamar yadda ake amfani da banki wajen biyan kudin fansar wadanda aka yi garkuwa da su.

Emefiele ya yi karin wasu bayanai na wata mukalar da ta sanya hannu a ranar 17 ga watan Satumba na shekarar 2019, inda a cikin mukalar ya umarcci dukkan bankuna kasuwanci su cewa daga ranar 18 ga watan Satumba su tabbatar da duk wanda zai karbi naira 500,000 kai tsaye daga banki za a chaje budin ruwa. Kamfanonin kuma da suke bukkatar cire kudi da ya kai naira Miliyan 3 za a caje su kashi 3, kamar yadda dokar bta bayyana.

Ko wanda ya tsani shirin a cikin al’umma zai amince da cewa, an samu nasarar tafiyar da yadda ake huldar kudi a ciki al’umma kuma dole a yarda da cewa, shrin ya tsaftace bangaren harkokin bankunan Nijeriya daga ayyukan batagari masu amfani da bankunan wajen ayyukan barbar kudin fansa da sauransu.

Sake fasalin naira, a inda aka canzawa N1, 000, N500 da N200 da tsarin rage amfan da tsabar kudi a tsakanin al’umma an yi ne don tabbatar da nasarar da aka samu aka kirkiro an yi ne, an kuma myi ne don a kare tare da tabbatare danasarorin da aka saamu na gudanar da tsaftacciyar aikin banhki ba tgare da wata matsala ba, ana son a samar da tsarin banki da zai zama abin alfahari ga kowa da kowa a Nijeriya da ma dunb iya baki daya.

Hanyoyin mu’amalar kudin musamman bangaren mu’amalar da kimiyyar sadarwa, an samu wadanna nasasarorin a Nijeriya, ab tabbatar da cewa, Nijeriya ce a kiang aba a dukkan kasashen Afrika a bangaren amfani da kafofin sadfarwa nhja zamani a mu’amala da kudi, inda aka yi huldar kudi har na fiye da naira Biliyan 3.7 a cikin shekarar 2021. Haka kuma an samu karuwar amfani da intanet wajen mu’amalar kudi a tsakanin ‘yan Nijeriya. Ammma ita shirin rage amfani da kudi a Zahiri a tsakanin al’umma ya matukar samun karbuwa a tsakanin al’umma Nijeriya fiye da wani lokacin ya kuma shiga dukkan lunguna kasa ana kuma samun cibiyoyn huldar kudadan a dukkan inda ka shiga.

Manufar rashin tsabar kudi da tsarin sake fasalin Naira, dukkansu an yi kyakkyawan tunani na kayan aikin da za su karfafa fannin hada-hadar kudi da kuma tabbatar da ribar da Nijeriya ke samu a matsayinta na kan gaba wajen biyan kudi na dijital da hada-hadar kasuwanci ta hakika. Emefiele ya ce yayin da wani bangare na ‘yan Nijeriya suka yaba da manufofin, wasu kuma sun nuna damuwa, musamman dangane da tasirin manufofin ga al’ummomin da ba su da aiki da kuma yankunan karkara a Nijeriya.

A ci gaba da tabbatar da manufar rashin kudi, Emefiele ya yi nuni da cewa, CBN ta gudanar da bincike mai zurfi kan yadda ake gudanar da hada-hadar kudi ta cikin banki a cikin watanni 12 (Nuwamba 2021- Oktoba 2022) don tantance tasirin manufofin kan gaba daya. na ‘yan kasa. Ya ce sakamakon da aka samu ya nuna cewa yawan ma’amalar kudaden ya kasance kasa da madaidaicin makasudin da aka nuna a karkashin ka’idar tsabar tsabar kudi, don haka, ba a karkashin cajin sarrafa kudi.

Ya kara da cewa, “Yana da kyau a lura cewa kashi 94.04 da kashi 62.63 bisa dari, na adadin da kuma kimar kudaden da mutane suka yi sun yi kasa da ma’auni yayin da kashi 82.36 da kashi 39.38 cikin dari na kundila da darajar hada-hadar kudi ta kamfanoni sun kasance a kasa da bakin kofa

Manufar fitar da kudaden da ta biyo baya ba ta shafi kowane bangare na al’umma ba ko kuma an yi niyya don tauye ‘yan kasa da ‘yan kasuwa masu himma a Nijeriya. Emefiele ya ci gaba da cewa bankin ya himmatu wajen aiwatar da biyan kudaden canji da kuma manufofin masana’antar hada-hadar kudi kamar yadda ya kamata. Hakan ya kasance kamar yadda ya ba da tabbacin cewa CBN za ta ci gaba da sanya ido kan yadda ake aiwatar da manufofin sa na kudi da kuma yin sassauci kan iyakokin da aka samu.

Abu mafi mahimmanci, a cewar Emefiele, shirin na sake fasalin naira yana taimakawa wajen yakar ‘yan fashi da ta’addanci, domin ba a samun saukin samun dimbin kudaden da ake biyan kudin fansa ga ‘yan ta’adda. Ya bayyana cewa, “Zai taimaka wajen yaki da cin hanci da rashawa domin aikin zai karfafa manyan jami’o’in da ake amfani da su don wannan dalili kuma za a iya gano irin wadannan kudade daga tsarin banki cikin sauki.”

A ra’ayinsa, “Duk da rinjayen tsarin biyan kudi na zamani, kasashe da dama sun aiwatar da sake fasalin kudin don ci gaba da kasancewa a gaban masu yin jabu, da tabbatar da dorewa, yaki da cin hanci da rashawa, da kuma rage tsadar sarrafa kudaden, da dai sauransu.

Dangane da ka’idojin fitar da kudade da aka yi wa kwaskwarima, Emefiele ya lura cewa CBN bai damu da damuwar da aka taso ba dangane da sabuwar manufar cire kudaden kuma ya kasance mai sassaucin ra’ayi don yin gyare-gyaren da ya dace don tabbatar da karbuwar jama’a ga manufar.